اسکواش (به انگلیسی: Squash، ریشهگرفته از واژگان squeeze together و crush) ورزشی راکتی است که به صورت تکنفره (۲ بازیکن) و دونفره (۴ بازیکن) در زمینی کاملا احاطهشده با دیوارهای معمولاً شیشهای بازی میشود. شیشهای بودن دیوارها تماشای بازی توسط تماشاگران را امکانپذیر میکند. در مسابقههای بینالمللی دیوارهای بیشتری از جنس شیشه در نظر گرفته میشوند.
یکی از دشواریهای اسکواش این است که برخلاف دیگر ورزشهای راکتی، توپ در
اغلب اوقات از پشت سر بازیکن میآید. اسکواش با توپ و راکت مخصوص بازی
میشود. هدف اصلی این بازی، ضربهای به توپ است که حریف نتواند به راحتی
ضربه بعدی را به دیوار بزند و یا به دشواری واکنش نشان دهد.
تاریخچه
اسکواش نخستین بار در در سال ۱۸۳۰ در مدرسه هارو در انگلستان ابداع شد. در
سال ۱۸۷۴ این رشته ورزشی و مسابقههای آن در انگلستان رسمیت یافت و در سال
۱۸۸۳ نخستین زمین اسکواش در شهرآکسفورد ساخته شد. در سال ۱۹۱۱ قوانین بازی و
ابعاد زمین توسط انگلیسیها ضابطهمند شد و به شکل امروزی درآمد. در سال
۱۹۶۷ فدراسیون بینالمللی اسکواش با شرکت ۷ کشور تاسیس شد و در سال ۱۹۹۲
نام آن به فدراسیون جهانی اسکواش (WSF) تغییر کرد.
تاریخچه اسکواش در ایران
اسکواش از سال ۱۳۲۰ با ورود کارکنان انگلیسی شرکت نفت آبادان و ساخت سالن اسکواش برای آنان وارد ایران شد. شهرهای آبادان، اهواز، مسجد سلیمان و تهران ار نخستین شهرهای ایران در راهاندازی این رشته بودند. نخستین فدراسیون اسکواش ایران در سال ۱۳۵۳ به ریاست عباسقلی بختیار و به دبیری دکتر محمد نائینی بنیان نهاده شد، اما پس از یک سال منحل شد و در سال ۱۳۷۲ دوباره راهاندازی شد. هم اکنون در کشور، بازیکنان سر شناسی از جمله : محمد رضا صادق پور، اریا فاضلی منش، ارین اعتمادی، سیاوش کیانی فر، علی روغنی، ملینایاجم و امیر یاجم در این ورزش فعالیت دارند .
شیوه بازی
بازی با زدن سرویس آغاز میشود و پس از برخورد به دیوار با زاویهای معین
وارد زمین سرویس میشود. هر بازیکن به طور یکیدرمیان توپ را با راکت به
دیوار روبرو میزند و حریف باید آن را به همان دیوار برگرداند. ضربهها
باید با سرعت و زاویهای زده شوند که حریف نتواند توپ را به دیوار روبرو
برگرداند. مسابقه اسکواش شامل سه یا پنج گیم و هر گیم دارای ۱۱ امتیاز است.
طرحها
گونههای دیگری از ورزش اسکواش که برای گسترش آن طراحی شدهاند:
مینی اسکواش
اسکواش ساحلی
اسکواش باز
اهالی اسکواش می دانند که جملاتی از سوی
زبدگان اسکواش در جهان معمولاً مطرح می شود که اسکواش ورزش مدیران است و یا
اینکه اسکواش ورزش متفکران است و هیچگاه از خود پرسیده اید که این جملات
چه معنا و مفهومی دارد . . اسکواش را به شطرنج ایستاده هم
تعبیر کرده اند . بدین معنا که اسکواش ضربات پی در پی و بی هدف به در و
دیوار نبوده و هر کدام از ضربات بایستی با چنان هوشی طرح ریزی و زده شود تا
اینکه رقیب به راحتی نتواند پاسخ دهد. ایستادن دو حریف درکنار هم و شانه
به شانه بودن رقبا در این رشته ورزشی این امکان را ایجاد می کند که هر دو
از یک تعامل گفتاری بهره ببرند .
در برخی موارد ضرباتی که توسط راکت به توپ اصابت می کند و به سمت دیوار
هدایت می شود و موّرب بوده و تداعی کننده حرکت فیل در صفحه شطرنج است و
ضرباتی هستند که بصورت مستقیم به دیوار مقابل هدایت می شود .که تداعی کننده
حرکت رخ یا قلعه در صفحه شطرنج می باشد . ضرباتی که در اسکواش به آن دراپ
گفته می شود و از فاصله بسیار نزدیک به دیوار با شدت کم رانده می شود حکم
حرکات سربازان یا پیاده را در شطرنج داشته که فقط یک یا 2 خانه را طی می
کنند و آندسته از ضرباتی که با استفاده از دیواره های جانبی به سمت دیوار
مقابل هدایت می شود که در اسکواش به تخریب بوست مشهور است و خالی از
توانایی و ظرفیت استفاده از همه دیوارها را دارد تداعی شونده حرکت وزیر می
باشد . استراتژی حرکت سوار یا اسب به طرف عقب و در نهایت جمله به جلو تداعی
کننده ضرباتی است که بازیکن توپ را با استفاده از دیوار عقب به طرف دیوار
مقابل پرتاب می کند . هر کدام از بازیکنان مانند بازی شطرنج فقط یکبار می
توانند مهره های خود را حرکت دهند که در اسکواش ضربات و راکت است که به توپ
ضربه می زند .
از طرفی نزدیکی مهارت دو بازیکن هر چه بیشتر باشد طول مدت زمان بازی افزایش پیدا می کند که بصورت دقیق در بازی شطرنج این موضوع را بخوبی مشاهده می کنیم . در شطرنج بازیکنان سعی دارند که وسط صفحه شطرنج را و ابتکار عمل را در اختیار بگیرند که دقیقاً مهارتی است که بازیکنان برتر اسکواش دنبال می کنند تا وسط کورت مستقر شوند و حریف را با ضربات گیج کننده موّرب چپ و راست فیل شکست دهند . کشته شدن هر کدام از مهره های شطرنج که به خارج از صفحه منتقل می شوند ، آندسته توپ هایی است که به خطوط تین و بالای خطوط حدّ و مرز زمین اسکواش برخورد می کندو اوت می شود . بازیکنان می توانند براساس تجربه خود افکار حریف را بهم ریخته و از اغتشاش فکری رقیب استفاده کرده و کسب امتیاز نمایند . بنابراین در کل زمان بازی اسکواش استراتژی و برنامه ریزی برای پیروزی از مهمترین شاخص های یک قهرمان است که با هوش و زیرکی خود بتواند بر حریف فائق آید