همه می‌دانند زنان از ورزش دورند، اما..

بانوان که بعنوان هسته اصلی سلامت جامعه معرفی شده‌اند، می‌توانند برای رسیدن یک جامعه به محیطی امن برای رشد فرزندان و پرورش استعدادهای آنها، نقش مهمی داشته باشند.

ورزش زنان کشور در دو بخش همگانی و قهرمانی کار خود را دنبال می کند که با توجه به نوع پوشش بانوان حضور آنها در رقابت های جهانی محدودتر است، اما با توجه به اینکه امکان احداث سالن های سر پوشیده در کشور فراهم است، ورزش همگانی و گسترش آن در بین زنان از نظر امکانات با مشکلات کمتری رو به رو است و شاید بیش از ساخت سالن های ورزشی، نیازمند کارهای فرهنگی برای افزایش علاقه مندی بانوان به ورزش و آگاهی رسانی به آنها در خصوص تاثیر ورزش بر سلامت آنها هستیم.

با گذشت بیش از سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی حضور زنان در رشته های ورزشی بیش از گذشته شده است و دهه 80 و آغاز دهه 90، این حضور پررنگ به کسب مدال های آسیایی و جهانی تبدیل شده است.

اولین حضور زنان ورزشکار ایرانی را در یک تورنمت، حضور تنها بانوی تیرانداز کشورمان در بازی های آسیایی 1990 پکن بود که البته هیچ مدالی توسط تنها بانوی کشورمان در این مسابقات کسب نشد، اما باید این حضور را نقطه عطفی در ورزش قهرمانی بانوان دانست؛ چرا که از آن سال به بعد رقابت های آسیایی همواره شاهد حضور زنان ایرانی بوده است.  

    

با ادامه حضور بانوان کشورمان در بازی های آسیایی و پس از دو دوره ناکامی در کسب مدال بالاخره طلسم بی مدالی بانوان شکسته شد و نسیم حسن پور با کسب مدال نقره در تیراندازی از فاصله 10 متر تیمی و پروانه تاجی با کسب مدال برنز در تکواندو بازی های آسیایی 2002 پوسان کره جنوبی دریچه ای جدید به روی ورزش بانوان گشوده شد تا در نهایت در بازی های آسیایی 2010 گوانگجو بانوان کشورمان با حضوری پر رنگ تر نسبت به ادوار گذشته بیش از 8 مدال رنگارنگ را برای کاروان ورزشی ایران به دست آوردند. 

بانوان کشورمان علاوه بر حضوری موفق در بازی های آسیایی، حضور در المپیک را نشانه رفتند و بالاخره در سال 2000 با استفاده از واید کارت نخستین حضور خود در المپیک را بدون کسب مدال تجربه کردند و پس از دو دوره حضور در المپیک با واید کارت بالاخره در المپیک 2008 چین نجمه آبتین در تیراندازی با کمان، هما حسینی در قایقرانی و سارا خوش جمال فکری در تکواندو با حضور در مسابقات انتخابی المپیک نخستین سهمیه بانوان در المپیک را به نام خود ثبت کردند تا در نهایت در المپیک 2012 با کسب 8 سهمیه در رشته های پینگ پنگ، تکواندو، قایقرانی و تیراندازی بزرگترین افتخار خود را رقم بزنند.

لازم به ذکر است، حضور زنان در بخش پارالمپیک و پارابازی های آسیایی را نیز نباید از یاد برد و کسب نخستین مدال طلای بانوان کشورمان در تاریخ پارالمپیک توسط زهرا نعمتی در پارلمپیک لندن را باید نقطه عطف حضور زنان در میادین ورزشی دانست.    

                            

البته نباید از یاد برد زمانی ورزش قهرمانی در کشور نمود پیدا می کند که ورزش همگانی در اولویت اصلی برنامه های مسئولین قرار بگیرد و همواره در بررسی جایگاه قهرمانی باید جایگاه ورزش همگانی را نیز در نظر گرفت؛ لذا لازم است که برنامه های مسئولین ورزش کشور در حوزه همگانی را مورد بررسی قرار دهیم. 

در حال حاضر، سه ارگان وزارت ورزش و جوانان، شهرداری و سازمان بسیج ورزش در توسعه ورزش همگانی، بویژه در حوزه بانوان فعالیت می‌کنند که نقش برخی از این ارگان ها پررنگ تر و برخی در حاشیه قرار دارند.

نخستین بخشی که انتظار می رود در امر توسعه ورزش همگانی فعالیت چشمگیری داشته باشد، وزارت ورزش جوانان است که بعنوان متولی اصلی ورزش کشور شناخته می شود، اما برخلاف انتظارها، وزارت ورزش که باید متولی این امر باشد، تنها با اختصاص یک سالن ورزشی برای بانوان تا حدودی از این مسئولیت شانه خالی کرده است.

نکته جالب اینجاست که بقیه سالن‌های ورزشی ما که در حوزه اختیارات وزارت ورزش هستند، در اختیار تیم‌های ملی قرار دارند و تنها سالن (حجاب) است که می‌تواند پذیرای مشتاقان ورزش بانوان باشد. 

باید این نکته را به مسئولین وزارت ورزش یادآوری کرد که با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر جایگاه ورزش همگانی و توقع ایشان از مسئولین امر جهت گسترش جایگاه ورزش در بین مردم کشور،اماکن ورزشی آن هم برای بانوان و ورزشکاران، بسیار اندک است و متأسفانه وزارتخانه برنامه مشخصی برای افزایش سرانه این بخش از ورزش ندارد.

البته باید در این بین به فعالیت های فدراسیون ورزش همگانی در این حوزه نیز اشاره داشت و یادآور شد که شاید دلیل ورود ضعیف وزارت ورزش به حوزه ورزش همگانی وجود این فدراسیون است و در واقع وزارت ورزش با به کارگیری پتانسیل های موجود در این فدراسیون، نیازی به ورود مستقیم در حوزه همگانی را ندارد و این بخش را بعنوان متولی ورزش همگانی معرفی کرده است.

فدراسیون ورزش همگانی جمهوری اسلامی ایران تا سال 1358 فعالیت های ورزش عمومی و همگانی به نام «ورزش محلات» را زیر نظر تشکیلات جهاد تربیت بدنی در برنامه های خود قرار داده بود، اما به تدریج این تشکیلات زیرنظر دفتر امور فرهنگی سازمان تربیت بدنی به فعالیت خود ادامه داد، اما در ادامه به علت وجود برخی مشکلات از جمله عدم تخصیص بودجه لازم، تصمیم گرفته شد که زیرمجموعه ای از سازمان تربیت بدنی به یک فدراسیون تبدیل شود که این مهم در سال 1371 به مرحله اجرا رسید.

با افزایش بودجه در بخش ورزش همگانی نگاه ویژه ای به ورزش بانوان ایجاد شد و این فدراسیون با ارائه برنامه های مختلف ورزشی در طول سال از جمله پیاده روی خانوادگی، زمینه و ورزش های صبحگاهی حضور بانوان را در عرصه ورزش بیش از پیش فراهم کرد. 

شهرداری نیز از دیگر مراکزی است که پس از انقلاب در حوزه ورزش قهرمانی فعالیت های گسترده ای انجام داده است و با اطمینان می توان گفت که امروز در تمام محله های تهران سالن های چند منظوره ورزشی با امکانات کافی و نیز هزینه های کم در اختیار خانواده ها و بانوان قرار داده است. 

همچنین باید یادآور شد که در سال های اخیر احداث سالن های ورزشی صرفا جهت استفاده بانوان از جمله اقدماتی بود که سبب گسترش فعالیت های زنان در حوزه ورزش همگانی بدون دغدغه های فرهنگی و بهداشتی محسوب می شود. 

باید اعتراف کرد که شهرداری توانسته با اختصاص سالن‌های ورزشی مخصوص بانوان تا حدودی خلاء ناشی از کمبودها و کاستی های وزارتخانه‌ها را پوشش دهد، اما با این وجود باز هم سرانه فضای ورزشی برای بانوان کم است و برخی از آنها به ناچار برای ورزش به سمت پارک ها و فضای های باز شهر هجوم می برند.

حضور زنان در پارک ها برای ورزش کردن، خود از مشکلات موجود در حوزه ورزش بانوان است  و امکان این کار برای بسیاری از زنان محجبه، امکان پذیر نیست که لازمه حل این مشکل، گسترش فضاهای ورزشی سر پوشیده و مناسب و نیز تاسیس پارک های ویژه بانوان در تمام مناطق کشور است، البته در این حوزه فعالیت های زیادی صورت گرفته، اما نیاز به صرف بودجه زیادی در این بخش است. 

بسیج ورزش نیز یکی دیگر از ارگان‌‌های کشور است که توانسته تا حدودی با تأمین سالن‌های ورزشی قسمتی از کسری سرانه ورزش بانوان را جبران کند.

سازمان بسیج کشور در حال حاضر بهره برداری از 3000 سال ورزشی را در برنامه دارد و با اضافه شدن این سالن ها بخش اعظمی از مشکلات فضای ورزشی برای بانوان در سطح کشور حل خواهد شد.

البته بخش هایی از کشور مانند وزارت علوم و همچنین دانشگاه آزاد بخشی از فضای لازم برای بانوان را تامین کرده اند، اما استفاده از این امکانات تنها به دانشجویان محدود می شود.

نکته ای که باید بیش از هر چیز مورد توجه قرار گیرد، این است که مسئولین تمام بخش های کشور در حرف بر جایگاه ورزش بانوان تاکید به سزایی دارند و به خوبی نمی دانند که این بخش نیازمند تخصیص بودجه های بیشتر و توجهی عمیق تر و کارشناسی تر است، اما در عمل زمانی که پای ورزش بانوان به میان می آید، مشکلات کمبود امکانات و بودجه را عنوان می کنند و به همین امکانات حداقلی در مقابل میلیون ها زن ایرانی اکتفا می کنند.

 نباید از یاد برد که اگر سه ارگان فوق هماهنگی و تعامل بیشتری با یکدیگر داشته باشند و با اختصاص سالن‌های ورزشی که هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی رتبه مناسبی داشته باشد، به سلامت جامعه کمک کنند.

خبرگزاری دانشجو