نقش ورزش حرفهای در رشد و گسترش ورزش زنان مسلمان"عنوان تحقیقی است که توسط محمد احسانی، افشار هنرور، اسماعیل شریفیان، هاشم کوزهچیان و فرزام فرزان به انجام رسیده است
به گزارش خبرگزاری رهپویان در بخش هدف از انجام این تحقیق آمده است
« زنان از دیرباز با مسایل و مشکلات اجتماعی زیادی مواجه بودهاند که از جمله میتوان به فقدان فرصت و امکان برای انجام فعالیت ورزشی با ممنوعیت پرداختن به آن در تاریخی نه چندان دور، باورهای نادرست فرهنگی در جامعه، تبعیض رسانهها در خصوص پوشش خبری ورزش زنان، تمایل نداشتن حامیان مالی از ورزش زنان و غیره اشاره کرد. البته در مقایسه با گذشته، ورزش آنان پیشرفتهای خوبی داشته است، تصویب قانون عدم تبعیض بین زن و مرد در برنامههای آموزشی در آمریکا به عنوان یک سرآغاز، افزایش تعداد زنان تصمیم گیرنده در سازمانهای ورزشی کشورهای مختلف، افزایش بودجههای مربوط به ورزش زنان و برتری زنان در بعضی از رشتههای ورزشی از جمله شواهدی هستند که برای این ادعا وجود دارد.
با توجه به اهمیت ورزش زنان کشور از جنبههای مختلف جسمانی، روحی اجتماعی و سیاسی و نیز گسترش نیافتگی ورزش در میان این قشر مهم جامعه و با توجه به برگزاری چهارمین دوره بازیهای اسلامی زنان در شهریور 1384، پژوهش حاضر درصدد برآمد تا نقش ورزش حرفهای را در گسترش ورزش زنان مسلمان از دیدگاه مدیران، مربیان و ورزشکاران شرکتکننده در این بازیها بررسی کند.»
** در بخش روش این تحقیق نیز چنین آمده است:
« روش این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و ابزار آن پرسشنامه است که به صورت میدانی انجام شده است. نمونه آماری این پژوهش شامل تعداد 50 نفر از صاحبنظران و مدیران ورزشی زن فعال در سازمان تربیت بدنی، فدراسیونها، دانشگاهها، آموزش و پرورش و باشگاههای ورزشی تهران، 35 نفر از مربیان ایرانی و خارجی شرکتکننده در چهارمین دوره بازیهای اسلامی زنان و 65 نفر از ورزشکاران ایرانی و خارجی شرکتکننده در این بازیها هستند. دادهها از طریق آزمون آماری فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.»
** یافتههای این تحقیق نیز به شرح زیر است:
« یافتههای پژوهش حاکی از آن بود که از دیدگاه نمونههای آماری پژوهش، "نقش ورزش حرفهای زنان مسلمان در افزایش مربیان زن مسلمان"، "نقش ورزش حرفهای در تشویق زنان مسلمان به ورزش قهرمانی" و "نقش مثبت ورزش حرفهای در استحکام پیوند دوستی کشورهای اسلامی" از جمله مهمترین تاثیرات ورزش حرفهای بر گسترش ورزش زنان مسلمان بود.
با توجه به یافتههای حاصل از این پژوهش، به نظر میرسد گسترش ورزش زنان مسلمان،دارای ابعاد چندگانهای است که همگی باید همزمان و به طور موازی گسترش یابند. به علاوه، به دلیل کارکردهای مختلفی که حرفهایسازی ورزش زنان مسلمان از ابعاد مختلف دارد، مسوولان فرهنگی، سیاسی، اجتماعی ورزشی و بهداشتی جامعه میتوانند به گسترش ورزش حرفهای زنان به عنوان یکی از ابزارهای مهم برای نیل به اهداف سازمانی خود توجه کنند.
زنان از دیرباز با مسایل و مشکلات اجتماعی زیادی مواجه بودهاند. یکی از این مشکلات، فقدان فرصت و امکان پرداختن به ورزش در تاریخی نه چندان دور است. در مقایسه با گذشته ورزش زنان پیشرفتهای خوبی داشته است، مانند تصویب قانون عدم تبعیض زن و مرد در برنامههای آموزشی در آمریکا، افزایش تعداد زنان تصمیمگیرنده در سازمانهای ورزشی کشورهای مختلف، افزایش بودجههای مربوط به ورزش زنان، برتری زنان در برخی از رشتههای ورزشی و افزایش قراردادها و رویدادهای ورزشی زنان با شرکتها، هر چند امروزه زنان مورد توجه مسوولان اجتماعی و فرهنگی کشورها قرار گرفتهاند و در سه دهه اخیر فرصتهای فراوانی برای پرداختن به ورزش و پیشرفت آنان فراهم شده است، اما فاصله بین ورزش زنان و مردان زیاد است و ورزش حرفهای زنان با مشکلات و محدودیتهای متعددی مواجه است که در این ارتباط میتوان باورهای نادرست فرهنگی در باره ورزش حرفهای زنان در جامعه و محدودیتهای ناشی از وظایف خانوادگی (همسرداری و مراقبت از فرزندان) را نام برد.
نگاهی کلی به سابقه پژوهشهایی که درباره ورزش زنان انجام شده است، نشان میدهد که اکثر این پژوهشها در حیطه جامعهشناسی بوده و به ورزش زنان از دریچه ارتباط آن با نقش زنان در خانواده، ارتباط آنان با جامعه و مسایل و آسیبشناسیهای خاص اجتماعی آن نگریسته شده است. همچنین تبعیض بین زنان و مردان در تسهیلات ارایه شده برای ورزش آنها از جمله مشکلات ورزش بانوان است، البته مشکلات اقتصادی باعث بازتابهای گوناگون زیادی در ورزش حرفهای به ویژه ورزش حرفهای زنان داشته است، به طوری که هرگاه مدیران با مشکلات مالی دست به گریبان میشدند، بیشترین لطمه را بخش ورزش حرفهای زنان متحمل میشد.
در آمریکا بررسیها نشاندهنده "آی" وضعیت ضعیف اجرای قانون و سند "آی.ایکس" ماده 9 اصلاحات آموزشی در مورد ممنوعیت تبعیض بین زنان و مردان بود(16). در مورد تفاوت بین حقوق ورزشکاران حرفهای زن و مرد، پژوهشی در کشور آمریکا در سال 2003 نشان داد که از نظر درآمد ورزش حرفهای زنان قابل مقایسه با ورزش حرفهای مردان نیست. نابرابری فرصتهای مربیگری، کمبود فضاهای ورزش ویژه زنان (به ویژه زنان مسلمان)، مسایل مربوط به نوع لباس زنان ورزشکار(به ویژه زنان ورزشکار مسلمان)، نابرابری فرصتها برای پرداختن زنان به ورزش حرفهای از نظر تعداد رشتههای ورزشی، مشکلات اقتصادی و تبعیض در تخصیص اعتبارات به ورزش بانوان از دیگر مشکلات مربوط به بخش ورزش زنان است.
هر چند پیشرفت و کامیابی ورزش حرفهای در سده بیستم تا اندازه زیادی به نقش رسانهها گره خورده است و رسانهها هم در مورد ترویج و هم در سرمایهگذاری ورزش حرفهای ایفای نقش کردهاند، اما بین پوشش خبری ورزش زنان و مردان تبعیض قائل میشوند و حامیان مالی تمایل کمی به حمایت از ورزش زنان دارند. اگرچه زنان در عرصه ورزش گامهای بسیار بزرگی برداشتهاند، گمان اجرای عدالت اشتباه است، برای نمونه تقریبا پس از 25 سال از تصویب ماده 9 اصلاحات آموزشی در مجلس آمریکا در سطح دانشگاهی، دبیرستانی و بین دانشگاهی هیچگاه نسبت دریافت بودجه و دسترسی به تسهیلات و تجهیزات بین ورزش زنان و مردان به مرز 50 درصد نزدیک نشد. در مورد پوشش رسانهای رویدادهای ورزشی زنان نیز اوضاع به همین منوال است، اما مساله عمدهای که وجود دارد، نگرشهای اجتماعی و فرهنگی موجود میباشد که باعث شده است به ورزش زنان با دیدی تحقیرآمیز نگریسته شود. تحقیقات انجام شده در این زمینه، گواه این مدعا است پژوهشها بر این حقیقت تاکید کرده اند که زنان مسلمان برای شرکت در ورزش با مشکلات اجتماعی و فرهنگی اعمال شونده از سوی جامعه مواجه هستند. برای مثال مشخص شده است زنان مسلمان در رویدادهای ورزشی بینالمللی مانند بازیهای المپیک حضور نمییابند و در صورتی که این کار را انجام دهنده از سوی جامعه خود مورد تبعیض واقع یا طرد میشوند؛ البته مشکلات دیگری نیز در مورد ورزش زنان مسلمان وجود دارد. برای مثال در کشور انگلستان، مساله خشونتجنسی، مذهبی و نژادی در قبال مسلمانان و عدم ارایه اطلاعات صحیح در مورد جنسیت و اسلام توسط رسانهها باعث شکلگیری قضاوت عجولانه و تبعیض در مورد مسلمانان و اسلام بیزاری شده است. این مشکلات که از سوی جامعه اعمال میشود نیز عرصه را برای ورزش زنان مسلمان، به ویژه در سایر کشورها تنگ کرده است. زنان مسلمان وضعیت ظاهری و پوشش متمایزی دارند که این مساله در مورد زنان بسیاری از دیگر مذهب صدق نمیکند. مذهب زنان مسلمان به دلیل پذیرش قوانین حجاب اسلامی و داشتن لباسهای متمایز، در هر محیطی آشکار است. این آشکاری با توجه به زمینه، باورها و ارزشهای افرادی که با زنان مسلمان در ارتباط هستند اثرات مثبت یا منفی دارد.»
** روش پژوهش
روش این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است و به صورت میدانی انجام میشود. سه جامعه آماری در این پژوهش لحاظ شده است. نمونه آماری این پژوهش عبارت بودند از:
تعداد 50 نفر از صاحبنظران و مدیران ورزشی زن فعال در سازمان تربیت بدنی، فدراسیونها، دانشگاهها، آموزش و پرورش و باشگاههای ورزشی شهر تهران
تعداد 35 نفر از مربیان ایرانی و خارجی شرکتکننده در چهارمین دوره بازیهای اسلامی زنان
تعداد 65 نفر از ورزشکاران ایرانی و خارجی شرکتکننده در بازیهای اسلامی زنان، تعداد ورزشکاران شرکتکننده براساس اطلاعات فدراسیون اسلامی ورزش زنان 1587 نفر بودند و اطلاعات در مورد تعداد مربیان متناقض بود.
** سئوالهای پژوهش
در این بخش سوالهای اصلی پژوهش که در راستای هدفهای اصلی پژوهش طراحی شدهاند و همچنین یافتههای مربوط به آنها مورد بحث و بررسی قرار میگیرند.
آیا ورزش حرفهای نقشی در گسترش و رشد ورزش زنان مسلمان دارد؟
یافتههای پژوهش نشان داد «نقش ورزش حرفهای در تشویق زنان جوامع اسلامی به ورزش قهرمانی»،«نقش ورزش حرفهای در تشویق زنان جوامع اسلامی به ورزش همگانی» بیشترین اهمیت را در ارتباط با این سوال داشتند، پیشرفت زنان در ورزش، از گذشته نیز تقریبا بر همین اساس صورت گرفته است و منشا گسترش ورزش زنان در ورزش، از گذشته نیز تقریبا بر همین اساس صورت گرفته است و منشا گسترش ورزش زنان و توجه زنان به ورزش قهرمانی و حرفهای در بازیهای المپیک باستان و نوین بوده است که در نهایت ورزش زنان را به شکل کنونی در آورده است.
زنان ورزشکار چه نظراتی در خصوص حرفهای سازی ورزش زنان مسلمان دارند؟
یافتههای پژوهش نشان داد «نقش ورزش حرفهای در پیشگیری از انحرافات اجتماعی زنان مسلمان»،«عدم حمایت دولتهای جوامع اسلامی از ورزش حرفهای زنان مسلمان» و «حمایت نامطلوب حامیان مالی از ورزش حرفهای در جوامع اسلامی» بیشترین اهمیت را در ارتباط با این سوال دارند. مشارکت زنان در ورزش افزایش اعتماد به نفس، دوری از مواد مخدر، نداشتن ناهنجاریهای جنسی، پیشرفت تحصیلی و کاهش جرایم را در آنان موجب میشود به علاوه ورزش اشتیاق به مشارکتهای اجتماعی را به وجود میآورد.
حرفهای شدن ورزش زنان مسلمان چه اثرات منفی و مثبتی از جنبههای ورزشی، فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و سیاسی دارد؟
یافتههای پژوهش نشان داد«نقش مثبت ورزش حرفهای زنان مسلمان در استحکام پیوند دوستی کشورهای اسلامی» ، «نقش مثبت ورزش حرفهای در افزایش تندرستی زنان مسلمان»، بیشترین اهمیت را در ارتباط با این سوال داشتند. رویدادهای ورزشی بینالمللی باعث گرد هم آمدن ورزشکاران از ملیتها و فرهنگهای مختلف میشود. این اتفاق باعث میشود که جدای از تفاوت فرهنگهات، ملیتها، مذهبها و باورها، فضایی دوستانه بین شرکتکنندگان شکل گیرد و در محیطی دور از تفاوتهای مذکور با یکدیگر رقابت کنند. پژوهش حاضر نشان داد یکی از فواید مثبت گسترش ورزش حرفهای زنان مسلمان، افزایش توجه والدین به ورزش دخترانشان است. به نظر میرسد که این دو بر یکدیگر اثری متقابل داشته باشند به گونهای که ورزش حرفهای توجه والدین به ورزش دختران خود را در پی دارد و توجه والدین به ورزش دختران، پشتوانهای برای تقویت و گسترش ورزش حرفهای زنان مسلمان خواهد شد. شواهد زیادی وجود دارد که همگی حاکی از نقش مثبت توجه زنان به ورزش و فعالیتهای بدنی است و ورزش نقشی قوی و مثبت بر برخی شاخصهای سلامتی کلی در دختران دارد.
چه موانع و فرصتهای بر سر راه گسترش ورزش حرفهای زنان مسلمان(ورزشی، فرهنگی، مذهبی ، اقتصادی و اجتماعی) وجود دارد؟
یافتههای پژوهش نشان داد«وجود علاقه در جوانان برای گسترش کمی و کیفی ورزش حرفهای زنان مسلمان (به عنوان یک فرصت)» دارای بیشترین اهمیت بود. تغییر نگرش در مورد شرکت زنان در ورزش، ایجاد سازمانهای مرتبط با ورزش زنان، ایجاد قانون فرصت برابر در ورزش در آمریکای شمالی و نیز جذابتر بودن زنان ورزشکار نزد مردان همگی علاقه زنان را افزایش داده است.
«وجود افراد مستعد فراوان برای گسترش کمی و کیفی ورزش حرفهای زنان (به عنوان یک فرصت) »و «وجود تنوع جغرافیایی لازم در جوامع اسلامی برای گسترش کمی و کیفی ورزش حرفهای زنان مسلمان(به عنوان یک فرصت» بیشترین اهمیت را در ارتباط با این سوال داشتند. در بعد موانع و فرصتهای موجود برای گسترش ورزش حرفهای زنان، بیشتر بر وجود فرصتها تاکید داشتند، به عبارت بهتر میتوان گفت که آزمودنیهای پژوهش حاضر در ارتباط با گسترش ورزش حرفهای زنان مسلمان دیدگاه مثبتی داشتند و مثبت اندیش بودند و از دیدگاه منفی به آن نگاه نمیکردند.
چه ضرورت و راهکارهایی برای حرفهایسازی ورزش زنان مسلمان وجود دارد؟
تحلیل دادهها نشان داد میان پاسخهای ارایه شده برای عوامل در نظر گرفته شده در این هدف، تفاوت معنیداری وجود ندارد، لذا نمیتوانم با اطمینان بیان کرد که رتبههای تخصیص یافته به عوامل در نظر گرفته شده در این سوال، نشالن از اهمیت معنیدار آنها دارد
باشگاه ورزشی مهر